Blog over Schaamte – Floor Slagter

Je moet je schamen!

Schuld en schaamte zijn twee gevoelens die dicht bij elkaar liggen.
Bij schaamte heb je het gevoel dat je fout bènt.
Bij schuld heb je het gevoel dat je een fout hebt gemaakt.
In dit artikel gaat het over schaamte, in het volgende over schuld.

Wat is schaamte eigenlijk?

Schaamte is een emotie waarbij je de angst voelt om door anderen afgewezen of niet meer door de groep geaccepteerd te worden.
Het is persoonlijk en cultureel bepaald: waar de één zich niet over schaamt, zal een ander wél schaamte voelen.

Waar schaam je je over?

Je kunt je schamen over meerdere items:

je eigen gedrag;
anderen (ouders bijvoorbeeld);
bepaalde situaties;
hoe je er uitziet.

Waar je je over schaamt is in ieder geval iets wat eigenlijk niet zichtbaar zou mogen zijn. Het een sociale angst. Je voelt je afhankelijk van het oordeel van de ander.

Vermijdingsgedrag

Schaamte zorgt meestal voor vermijdingsgedrag:

Je ontwijkt oogcontact.
Je maakt onderwerpen niet bespreekbaar.
Je verhult je/maakt je kleiner.

Als je je schaamt over bijvoorbeeld een mollige buik, trek je wijde kleding aan om dit te verhullen.

Gevoelens van schaamte kunnen je leven behoorlijk verpesten. Zeker als het gaat over schaamte rondom seksualiteit, is je levensenergie flink geblokkeerd:

Je bent bang om jezelf te openen;
Je durft je niet kwetsbaar op te stellen;
Je houdt jezelf in;
Je durft jezelf niet te laten zien;
Je bent bang voor je eigen kracht;
Je leeft met een keurslijf.

Vrouwen en mannen

Professor Brené Brown, onderzoekshoogleraar aan de University of Houston heeft onderzocht dat mannen en vrouwen zich over verschillende dingen schamen.
Vrouwen schamen zich vooral als ze niet voldoen aan het ideaalbeeld, onrealistische verwachtingen van jezelf hebben (perfectionisme bijvoorbeeld), alle bordjes draaiend willen houden zonder te laten zien dat het je moeite kost.
Mannen schamen zich vooral als ze zwakte tonen.

Is het nodig om je te schamen?

In enkele culturen komt schaamte niet voor, bijvoorbeeld bij de Namibische stam, de San, ook wel bosjesmannen genoemd. Zij kennen geen woord voor schaamte.

Als je als kind iets hebt gedaan wat voor de ander niet goed is, moest je je schamen. Het is een aangeleerd gevoel.
Je kunt schaamte een duur gevoelen noemen: het kost veel energie, maar helpt je niet.

Eigenlijk verdooft schaamte de pijn en de kwetsbaarheid die je voelt.
Als je je bijvoorbeeld schaamt voor je mollige buik, voel je eigenlijk de angst voor afwijzing.

En nu dan?

Het is niet zo dat je schaamte weg moet drukken, alle emoties zijn er om gevoeld te worden, alleen hoef je je er niet door te laten leiden en te lijden.

Dit is een moedig pad, een pad waarbij je lef nodig hebt, maar het cadeau enorm – niet van tevoren voor te stellen – groot is.

De eerste stap is dat je je bewust wordt dat je je schaamt.
Sta dan helemaal stil bij de schaamte, wat voel je allemaal in je lichaam (warmte vaak, zweet misschien, etc.)
Volgens kun je gaan voelen welke pijn er onder ligt. Dit kan bijvoorbeeld behoefte aan erkenning, angst voor afwijzing zijn.
Voel deze pijn ook helemaal, waar voel je het in je lichaam?
De laatste stap bestaat uit eerlijkheid: eerlijk zijn over hoe je je voelt of wat je denkt. Dit is zeer kwetsbaar en krachtig. Krachtige kwetsbaarheid, geen zwakte. Je deelt dus je ware gevoel: “Ik ben bang dat je mij afwijst als ik dit doe”

Eng of te spannend?

99 van de 100 keer dat je dit doet, zal je empathie en begrip ontvangen van de ander. Iedereen kent schaamte, iedereen wil erbij horen, iedereen wil erkend worden, iedereen is bang om het niet goed genoeg te doen. Het is een collectief gevoel en daarom kun je je kwetsbaar opstellen.

“If we can share our story with someone who responds with empathy and understanding, shame can’t survive.” – Brené Brown

Meer weten? Of ook jouw schaamte onder begeleiding onderzoeken?
Neem dan contact met mij op.
In het volgende artikel neem ik je mee in je schuldig voelen!